ROZWÓD
Jak wnieść pozew o rozwód?
1. Warunek konieczny.
Warunkiem złożenia pozwu rozwodowego jest zupełny i trwały rozkład pożycia między małżonkami. Zupełny rozkład pożycia ma miejsce, gdy ustaną więzi gospodarcze, duchowe oraz fizyczne. Nie jest natomiast konieczne, aby małżonkowie mieszkali osobno. Trwałość rozkładu pożycia jest oceniana przez sąd indywidualnie.
2. Do jakiego sądu?
Pozew o rozwód składa się zawsze do sądu okręgowego.
Właściwy jest sąd okręgowy dla miejsca, w którym małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania. Konieczne jest jednak, aby przynajmniej jeden z małżonków mieszkał nadal na terenie okręgu tego sądu.
Jeżeli nie jest spełniony powyższy warunek, pozew wnosi się do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego (czyli drugiej strony).
Jeżeli jest to niemożliwe (np. pozwany nie mieszka w Polsce) pozew wnosi się do sądu okręgowego właściwego ze względu na swoje (czyli powoda) miejsce zamieszkania.
3. Pozew z orzekaniem o winie czy bez?
Jeżeli małżonkowie nie chcą, aby sąd rozstrzygał, kto ponosi odpowiedzialność za rozpad małżeństwa, należy wnieść pozew o rozwód bez orzekania o winie. Ma to miejsce przede wszystkim w sytuacjach, gdy małżonkowie doszli do porozumienia w sprawie rozstania oraz w kwestiach związanych z zamieszkaniem i wychowywaniem wspólnych małoletnich dzieci.
Jeżeli mąż i żona nie mogą dojść do porozumienia w powyższych kwestiach, a małżonek składający pozew uważa, że całą winę ponosi druga strona, wówczas należy złożyć pozew o rozwód z wyłącznej winy pozwanego. W uzasadnieniu pozwu należy dokładnie opisać, na czym polega wina drugiej strony oraz przytoczyć dowody na poparcie swoich argumentów. Dowodem może być między innymi przesłuchanie świadka. Wskazując świadka, należy podać jego imię, nazwisko oraz adres zamieszkania. Na adres świadka sąd wyśle wezwanie na rozprawę.
4. Małoletnie dzieci.
Pewne kwestie sąd ma obowiązek rozstrzygnąć i umieścić w wyroku rozwodowym. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, co to są za kwestie, i umieścić w pozwie odpowiednie żądania.
Dzieci, które nie ukończyły lat osiemnastu są małoletnie (poza wyjątkowymi przypadkami).
W każdym rozwodzie sąd musi orzec o następujących kwestiach dotyczących wspólnych małoletnich dzieci małżonków:
- władza rodzicielska - czy oboje małżonkowie będą posiadali władzę rodzicielską, czy władza jednego z nich będzie ograniczona, czy któryś z małżonków będzie pozbawiony władzy rodzicielskiej;
- kontakty rodziców z dziećmi - dziecko zwykle mieszka z jednym z rodziców, a z drugim widuje się w ustalonych przez sąd dniach; sąd określa też, z którym z rodziców dziecko spędza święta, wakacje, ferie; sąd może jednak, zgodnie z wolą obojga małżonków, nie określać kontaktów z dziećmi, pozostawiając tę kwestię do uzgodnienia rodzicom;
- miejsce zamieszkania dziecka - miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania jednego z małżonków;
- ponoszenie kosztów utrzymania i wychowania dziecka – sąd ustala np. wysokość alimentów na rzecz dziecka, którą będzie ponosił miesięcznie rodzic, z którym dziecko nie mieszka.
Jeżeli małżonkowie są w tej kwestii zgodni, sąd - na ich wniosek - może pozostawić im obojgu władzę rodzicielską bez ograniczenia i orzec o kontaktach z dzieckiem według ich porozumienia.
W pozwie należy zatem umieścić żądania dotyczące wszystkich powyższych kwestii, wnosząc np. o pozostawienia władzy rodzicielskiej obojgu małżonkom, wskazując wysokość alimentów na rzecz dziecka płaconych przez rodzica, z którym dziecko nie będzie mieszkać itd.
5. Wspólne mieszkanie.
Sąd orzeka o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, jeżeli oboje małżonkowie w nim nadal zamieszkują.
W szczególnych sytuacjach w pozwie rozwodowym można wnosić o eksmisję drugiego małżonka ze wspólnego mieszkania. Jest to dopuszczalne, gdy jego rażąco naganne zachowanie uniemożliwia wspólne zamieszkanie.
6. Rozwód z wyłącznej winy powoda.
Ten kto jest wyłącznie winny rozkładu pożycia może żądać rozwodu tylko wyjątkowo w dwóch sytuacjach. Pierwsza – gdy drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód. Druga – gdy drugi małżonek odmawia zgody, ale odmowa ta jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
7. Alimenty dla małżonka (niezależne od alimentów na rzecz dzieci).
Małżonek który nie jest wyłącznie winny rozkładu pożycia, a który znajduje się w niedostatku może żądać alimentów.
Jeżeli tylko jeden z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia, drugi może żądać od niego alimentów nawet jeśli nie znajduje się w niedostatku. Wystarczy, że rozwód (a dokładnie sam rozpad małżeństwa) powoduje istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.
Jeśli zachodzi jedna z powyższych sytuacji, to w pozwie można wnieść odpowiednie żądanie, wskazując kwotę alimentów.
8. Opłata sądowa.
Wnosząc pozew o rozwód, należy uiścić opłatę sądową w wysokości 600 zł. Można to zrobić przelewem na rachunek bankowy właściwego sądu lub nakleić znaczki opłaty sądowej, które dostępne są w kasie każdego sądu.
Jeżeli sąd orzeka rozwód bez orzekania o winie, zwraca 300 zł powodowi. Pozostałą zaś kwotę rozdziela na obie strony, czyli zobowiązuje pozwanego do zwrotu powodowi 150 zł.
Jeżeli sąd orzeka rozwód z winy obu stron, to zwykle strony ponoszą koszty po połowie. Czyli pozwany będzie zobowiązany do zwrotu powodowi kwoty 300 zł. Dodatkowe koszty związane np. z wywiadem kuratora, również zostaną rozdzielone między stronami.
Jeżeli rozwód zostanie orzeczony z wyłącznej winy jednej strony, to zwykle ona zostanie obciążona wszystkim kosztami sądowymi. Jeżeli będzie to pozwany, to będzie on musiał zwrócić powodowi 600 zł oraz zapłacić sądowi pozostałe koszty. Jeżeli będzie to powód, to – oprócz zapłaconych już 600 zł – będzie musiał ponieść pozostałe koszty sądowe związane np. z wywiadem kuratora.
Sąd może w szczególnych wypadkach obciążyć kosztami tylko jedną stronę lub zwolnić obie strony z ponoszenia kosztów sądowych.
Jak napisać odpowiedź na pozew o rozwód?
Po otrzymaniu z sądu pozwu o rozwód, wskazane jest, aby złożyć odpowiedź na pozew. Odpowiedź kieruje się do sądu, który przysłał pozew. Należy pamiętać o umieszczeniu sygnatury akt sprawy.
Zawsze należy przeczytać dokładnie pozew. Jeżeli pozwany zdecyduje się napisać odpowiedź, powinien wskazać, z którymi twierdzeniami umieszczonymi w pozwie pozwany zgadza się, a z którymi nie. Należy wskazać również dodatkowe twierdzenia, które będą istotne dla rozstrzygnięcia, podając dowody na ich poparcie.
I. Gdy obie strony chcą rozwodu.
Jeżeli pozwany również chce rozwodu, należy w odpowiedzi na pozew napisać, że pozwany także żąda orzeczenia rozwodu.
1. Pozew z orzekaniem o winie czy bez?
Jeżeli powód wniósł o rozwód bez orzekania o winie, a winę za rozpad małżeństwa ponoszą obie strony, zwykle wskazane jest, aby pozwany również żądał rozwodu bez orzekania o winie. Należy pamiętać, że rozwód jest wyjątkowo ciężkim doświadczeniem dla małżonków. Jeśli nie ma zatem konieczności roztrząsania winy stron przed sądem, to nie tylko skróci to rozprawę rozwodową, ale przede wszystkim zaoszczędzi wielu przykrych chwil.
Takie rozwiązanie jest dobre zwłaszcza, gdy małżonkowie doszli do porozumienia w sprawie rozstania oraz w kwestiach związanych z zamieszkaniem i wychowywaniem wspólnych małoletnich dzieci.
Jeżeli jednak winę ponosi jedynie powód, pozwany może domagać się rozwodu z orzeczeniem o winie. W takiej sytuacji w odpowiedzi na pozew należy napisać, że pozwany również żąda orzeczenia rozwodu, lecz z wyłącznej winy powoda.
Jeżeli powód żąda rozwodu z wyłącznej winy pozwanego, a pozwany uważa, że winę ponosi wyłącznie powód, w odpowiedzi na pozew należy napisać, że pozwany również żąda orzeczenia rozwodu, lecz z wyłącznej winy powoda. Jeżeli winę ponoszą obie strony, pozwany może napisać, że żąda rozwodu z orzeczeniem winy obu stron.
Jeżeli małżonkowie żądają, aby sąd orzekał o winie stron, w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew należy dokładnie opisać, na czym polega wina drugiej strony oraz przytoczyć dowody na poparcie swoich argumentów. Dowodem może być między innymi przesłuchanie świadka. Wskazując świadka, należy podać jego imię, nazwisko oraz adres zamieszkania. Na adres świadka sąd wyśle wezwanie na rozprawę.
2. Małoletnie dzieci.
Pewne kwestie sąd ma obowiązek rozstrzygnąć i umieścić w wyroku rozwodowym. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, co to są za kwestie i umieścić w odpowiedzi na pozew odpowiednie żądania.
Dzieci, które nie ukończyły lat osiemnastu są małoletnie (poza wyjątkowymi przypadkami).
W każdym wyroku rozwodowym sąd musi orzec o następujących kwestiach dotyczących wspólnych małoletnich dzieci małżonków:
- władza rodzicielska - czy oboje małżonkowie będą posiadali władzę rodzicielską, czy władza jednego z nich będzie ograniczona, czy któryś z małżonków będzie pozbawiony władzy rodzicielskiej;
- kontakty rodziców z dziećmi - dziecko zwykle mieszka z jednym z rodziców, a z drugim widuje się w ustalonych przez sąd dniach; sąd określa też, z którym z rodziców dziecko spędza święta, wakacje, ferie; sąd może jednak, zgodnie z wolą obojga małżonków, nie określać kontaktów z dziećmi, pozostawiając tę kwestię do uzgodnienia rodzicom;
- miejsce zamieszkania dziecka - miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania jednego z małżonków;
- ponoszenie kosztów utrzymania i wychowania dziecka – sąd ustala np. wysokość alimentów na rzecz dziecka, którą będzie ponosił miesięcznie rodzic, z którym dziecko nie mieszka.
Jeżeli małżonkowie są w tej kwestii zgodni, sąd - na ich wniosek – może pozostawić obojgu władzę rodzicielską bez ograniczenia i orzec o kontaktach z dzieckiem według ich porozumienia.
W odpowiedzi na pozew należy zatem umieścić żądania dotyczące wszystkich powyższych kwestii, wnosząc np. o pozostawienia władzy rodzicielskiej obojgu małżonkom, wskazując wysokość alimentów na rzecz dziecka płaconych przez rodzica, z którym dziecko nie będzie mieszkać itd.
3. Wspólne mieszkanie.
Sąd orzeka o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, jeżeli oboje małżonkowie w nim nadal zamieszkują.
W szczególnych sytuacjach w odpowiedzi na pozew można wnosić o eksmisję drugiego małżonka ze wspólnego mieszkania. Jest to dopuszczalne, gdy jego rażąco naganne zachowanie uniemożliwia wspólne zamieszkanie.
4. Alimenty dla małżonka (niezależne od alimentów na rzecz dzieci).
Małżonek który nie jest wyłącznie winny rozkładu pożycia, a który znajduje się w niedostatku może żądać alimentów.
Jeżeli tylko jeden z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia, drugi może żądać od niego alimentów nawet jeśli nie znajduje się w niedostatku. Wystarczy, że rozwód (a dokładnie sam rozpad małżeństwa) powoduje istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.
Jeśli zachodzi jedna z powyższych sytuacji, to w odpowiedzi na pozew pozwany można wnieść odpowiednie żądanie, wskazując kwotę alimentów.
5. Opłata sądowa.
Powód, wnosząc pozew o rozwód, musiał uiścić opłatę sądową w wysokości 600 zł (poza wyjątkową sytuacją zwolnienia od kosztów sądowych).
Jeżeli sąd orzeka rozwód bez orzekania o winie, zwraca 300 zł powodowi. Pozostałą zaś kwotę rozdziela na obie strony, czyli zobowiązuje pozwanego do zwrotu powodowi 150 zł.
Jeżeli sąd orzeka rozwód z winy obu stron, to zwykle strony ponoszą koszty po połowie. Czyli pozwany będzie zobowiązany do zwrotu powodowi kwoty 300 zł. Dodatkowe koszty związane np. z wywiadem kuratora, również zostaną rozdzielone między stronami po połowie.
Jeżeli rozwód zostanie orzeczony z wyłącznej winy jednej strony, to zwykle ona zostanie obciążona wszystkim kosztami sądowymi. Jeżeli będzie to pozwany, to będzie on musiał zwrócić powodowi 600 zł oraz zapłacić sądowi pozostałe koszty. Jeżeli będzie to powód, to pozwany nie będzie musiał niczego płacić.
Sąd może w szczególnych wypadkach obciążyć kosztami tylko jedną stronę lub zwolnić obie strony z ponoszenia kosztów sądowych.
II. Gdy pozwany nie chce rozwodu.
1. Czy spełniony jest warunek konieczny rozwodu?
Aby rozwód był możliwy konieczny jest zupełny i trwały rozkład pożycia między małżonkami. Zupełny rozkład pożycia ma miejsce, gdy ustaną więzi gospodarcze, duchowe oraz fizyczne. Nie jest natomiast konieczne, aby małżonkowie mieszkali osobno. Trwałość rozkładu pożycia jest oceniana przez sąd indywidualnie.
Jeżeli zdaniem pozwanego nie nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia między małżonkami, należy napisać to w odpowiedzi na pozew. Takie twierdzenie należy uzasadnić, wskazując w miarę możliwości dowody na jego poparcie.
2. Kiedy jeszcze rozwód nie będzie możliwy?
Jeżeli nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia między małżonkami, lecz wyłącznie winny tego rozkładu jest powód, to drugi małżonek może nie zgodzić się na rozwód. Sąd w takiej sytuacji zasadniczo nie może orzec rozwodu. Wyjątkiem od powyższej zasady jest sytuacja, w której odmowa zgody pozwanego jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli zatem powód jest wyłącznie winny rozkładu pożycia, to pozwany powinien w odpowiedzi na pozew napisać, że wnosi o oddalenie żądania rozwodu, oraz wykazać, że wyłącznie winnym rozkładu pożycia jest powód.
Dla wszystkich swoich twierdzeń należy przytaczać argumenty uzasadniające i dowody na ich poparcie. Dowodem może być na przykład przesłuchanie świadka, dokument urzędowy lub prywatny. Wskazując świadka, należy podać jego imię i nazwisko oraz adres zamieszkania.
3. Rozwód mimo sprzeciwu pozwanego.
Bywają sytuacje, że pozwany nie chce rozwodu, ale są spełnione wszystkie warunki konieczne do jego orzeczenia. Wtedy w odpowiedzi na pozew, pozwany powinien napisać, że choć jest przeciwny żądaniu rozwodu, to w razie jego orzeczenia, wnosi swoje żądania. W tych żądaniach należy wskazać kwestie dotyczące orzekania o winie stron, małoletnich dzieci, wspólnego mieszkania czy ewentualnych alimentów dla małżonka, które zostały opisane w części „Gdy obie strony chcą rozwodu”.